Je, Baca ya kwenye Biblia ndio Makka akama wanavyo dai Waislam?
Nyakati fulani Waislam wanadai kwamba Biblia inataja Makka. Haya madai yanafaa uchunguzi kidogo. Haya tujiunge katika karatasi hii fupi.
Dai Linatoka Wapi?
Katika Sura 3:96, Makka inapewa jina la Bakkah:
Hakika Nyumba ya kwanza (ya ibada) iliyowekewa watu ni ile iliyoko Bakkah, yenye baraka na uwongofu kwa Al-‘Alamin (watu na majini).
Biblia katika Zaburi 84:5,6 inataja bonde la Baka:
Wamebarikiwa wale ambao nguvu zao ziko kwako, ambao wameweka mioyo yao kuhiji. Wanapopita katika Bonde la Baka, wanalifanya mahali pa chemchemi: mvua ya vuli pia huifunika kwa madimbwi. (NIV)
Nukuu hizi mbili, zikichukuliwa pamoja, zimeonekana kuashiria kwamba Zaburi ya 84 inazungumza juu ya kuhiji Makka. Mfano mmoja mashuhuri ni makala ya Dk. M S M Saifullah. Lakini hoja hiyo inatolewa na wazungumzaji wengi wa Kiislamu akiwemo Dk Jamal Badawi.
Je, Dai Hilo Linahesabiwa Haki?
Kuna sababu kadhaa kwa nini dai hili haliwezi kudumu. Hata bila kurejelea kazi za kitaalamu, kutazama kwa ufupi kifungu chenyewe hufanya hali iwe wazi.
Zaburi nzima inazingatia patakatifu pa Mungu na jinsi mwandishi anapenda kutumia wakati huko. Mwandishi ni mmoja wa ‘Wana wa Kora’ na uthibitisho wa ndani unaonyesha kwamba iliandikwa baada ya kujengwa kwa hekalu huko Yerusalemu na Sulemani. Kwa sababu ya mtazamo wa zaburi kwenye patakatifu, kuna misemo kadhaa inayoelezea sifa zake, ikituwezesha kutathmini madai kwamba ni Makka:
Mst.1 - ‘Jinsi ya kupendeza makao yako, Ee Bwana Mwenye Nguvu Zote!
mst.3 - ‘... mahali karibu na madhabahu yako, Ee Bwana Mwenyezi ...’
Mst.4 - "Heri wakaao nyumbani mwako"
Mst.7 - ‘Wanaenda kutoka nguvu hata nguvu, hata kila mmoja aonekane mbele za Mungu katika Sayuni.
Mst.10 - ‘Ni afadhali niwe bawabu katika nyumba ya Mungu wangu ...’
Alama hizi tano zinahesabiwa pakubwa dhidi ya dai lililoainishwa hapo juu. Kwanza (niko tayari kusahihishwa juu ya nukta hizi), sidhani kama Waislamu wangekubali wazo la Mwenyezi Mungu kukaa katika Al-Ka'aba. Hakika sifahamu namna hii ya kufikiri katika Uislamu. Kwa upande mwingine, Biblia hutaja tena na tena hekalu la Yerusalemu kuwa makao ya Mungu, ingawa yeye si jengo tu. Katika 1 Wafalme 8:27, Sulemani, kwenye kukamilika kwa hekalu lake kuu, alisema hivi:
'Lakini je, kweli Mungu atakaa duniani? Mbingu, hata zile mbingu za juu kabisa, haziwezi kukutosha. Sembuse hekalu hili nililolijenga! (NIV)
Hii inaweka wazi kwamba wazo la Mungu kukaa katika hekalu ni mfano na si kwamba yeye ni mdogo kwa jengo moja. Hata hivyo, inaonyesha wazi kwamba njia hiyo ya kufikiri inapatikana katika Biblia.
Pili, sifahamu madhabahu yoyote ambayo inapewa umashuhuri katika Ka'aba, ambapo madhabahu ilikuwa sehemu muhimu ya hema la kukutania na kisha hekalu la Yerusalemu, muhimu kwa mfumo wa dhabihu ulioanzishwa na Mungu. (Kutoka 27:1-8, 1 Wafalme 8:64).
Tatu, Ka'aba ni tupu na kwa hakika hakuna binadamu anayeishi humo. Hata hivyo Zaburi ya 84 inawataja wale wakaao katika nyumba ya Mungu. Hili halina maana isipokuwa ni hekalu la Yerusalemu, ambalo lilikuwa na vyumba ndani ya nyua zake (1 Mambo ya Nyakati 28:11,12) kwa ajili ya wale waliohusika na utunzaji na sherehe zake.
Nne, mahujaji katika Zaburi ya 84 kwa hakika hawako njiani kuelekea Makka, kwani marudio yao yametolewa kama Sayuni. Mlima Sayuni ni mojawapo ya vilima ambavyo Yerusalemu limewekwa juu yake. Katika Biblia Sayuni mara nyingi hutumiwa sawa na Yerusalemu (Isaya 2:2).
Jambo hili linafanywa kuwa na nguvu zaidi kwa kuchunguza neno linalotumiwa kwa ‘kusafiri’ katika Zaburi 84:5 . Sidai najua sana Kiebrania au Kiarabu, kwa hivyo mtu anayejua anakaribishwa anisahihishe kuhusu hili. Walakini, najua kuwa lugha zote mbili ni za Kisemiti na zinakaribiana kwa njia nyingi, zikiwa na maneno sawa au yanayofanana kwa vitu vingi. Kwa hali hiyo, tunaweza kutarajia neno la Kiebrania lililotafsiriwa hapa kama ‘kuhiji’ kuwa sawa na hajj ya Kiarabu. Kwa kweli, sivyo. Neno pekee kama hilo la Kiebrania ambalo ningeweza kupata katika konkodansi yangu kamili lilikuwa hag, ambalo mara nyingi hutafsiriwa kama ‘sherehe’ na kwa hiyo inaonekana kwangu kuwa kwa namna fulani linahusiana na hajj ya Kiarabu.
Neno la Kiebrania lililotumiwa katika Zaburi 84:5 linatokana na mzizi tofauti kabisa na hili na kwa kawaida hutafsiriwa kama ‘barabara’ au ‘barabara kuu’. Hivyo inaonekana kutokana na kuzingatia kwa ufupi kwamba kifungu hicho kihalisi ni kama kusema kwa Kiingereza ‘wale ... Kwa hiyo hata mawazo ya kuhiji katika Biblia na Kurani yana msisitizo tofauti. Kwa sababu tu tafsiri ya Kiingereza ya Zaburi 84:5 inasema ‘hiji’ hatuwezi kwa urahisi tu kuilinganisha na Hajj.
Tano, hakuna kazi inayotambulika ya mlinda mlango kwa Ka'aba, ninavyofahamu. Hata hivyo, hii ilikuwa kazi rasmi katika Hekalu la Yerusalemu (2 Wafalme 25:18).
Bonde la Baca ni nini basi?
Baca imetafsiriwa kama ‘kulia’ au ‘miti ya zeri’ (ambayo hukua mahali pakavu). Inaweza kuwa mahali halisi, ambapo ilikuwa ni bonde ambalo mahujaji walipitia wakati wa safari yao. Vinginevyo, inaweza kuwa ya mfano. Katika tafsiri hii, hata sehemu kavu, kame ambamo mahujaji hupita huletwa hai na furaha yao inayowatarajia wanapokaribia kule wanakoenda. Vyovyote vile, safari yao ya kuhiji ni ya Yerusalemu kwa wazi, kama inavyothibitishwa na sehemu nyingine ya zaburi. Kwa nini hapa duniani Wayahudi, wanaoishi Israeli na wakiwa njiani kuelekea Yerusalemu, wangepitia njia kubwa ya kupita Meka?
Vyovyote hitimisho letu kuhusu utambulisho wa kweli wa bonde la Baka, nadhani kwamba nimeliweka wazi kabisa kwamba kiungo pekee kati yake na Bakkah ya Quran ni kufanana kwa juujuu tu kwa jina. Maelezo zaidi kuhusu eneo yanaelekeza mbali na hizo mbili kuwa sawa. Kwa kuwa hivyo ndivyo hivyo, kwa nini tusiunganishe Bakkah ya surah 3:96 na sehemu nyingine yoyote yenye jina linalofanana la sauti? Hapa kuna nukuu kutoka kwa kifungu kilichotajwa hapo juu:
...mara nyingi tunapata neno hili katika majina yanayohusiana na mito na wadis, kama vile Wadi al-Baka katika wilaya ya Sinaitic na Baca kwenye wadi katika eneo la kati la Galilaya, W huko Meroth.
Hii inaonyesha kuwa kuna maeneo mengine yenye majina yanayofanana. Kwa nini basi hatusikii watu wakidai kuwa Quran inawazungumzia hawa? Inaonekana kwangu kwamba ni kwa sababu kuna ahadi ya awali kwa baadhi ya watu kutafuta ushahidi wa Quran katika Biblia. Hili, likipatikana, lingetia nguvu dai la kwamba Uislamu unaendana kikamilifu na Aya zote za awali za Mwenyezi Mungu. Hata hivyo, katika kesi hii, haiwezi kudumu.
Natumai karatasi hii fupi imeweka wazi kwamba Baca ya Biblia haiwezi kuwa Makkah ya Kurani. Badala ya kuwa nadharia inayokubalika, inaonekana kwamba baadhi ya watu, katika bidii yao ya kuhakiki Kurani kwa kutumia Biblia, wameruka haraka hadi kufikia mkataa usio sahihi. Mifanano michache ya juujuu inakabiliwa na mikanganyiko kadhaa ya wazi. Mara nyingi ni rahisi kupindisha ukweli ili kupatana na nadharia zetu wenyewe, badala ya kuunda nadharia zetu kulingana na ukweli. Hili kamwe si rahisi kuliko katika dini. Wakristo na Waislamu wote wako wazi kwa majaribu haya: Ninatumai kwamba watu wenye nia ya haki wataliona hili kama mfano halisi.
Shalom
Dr. Max Shimba for Max Shimba Ministries
No comments:
Post a Comment