Mtume Paulo Aenda Uarabuni Baada ya Kuokoka: Ufafanuzi wa Kihistoria na Kiteolojia

Dr. Maxwell Shimba – Shimba Theological Institute

---

Utangulizi

Tukio la Sauli wa Tarso kuokoka na kubadilishwa kuwa Mtume Paulo ni mojawapo ya matukio ya kipekee zaidi katika historia ya Ukristo. Mara baada ya kuokoka, Paulo anasema hakwenda Yerusalemu kukutana na mitume wengine, bali alielekea Arabuni (Gal. 1:17). Swali kuu la kimaandiko na kiteolojia ni: kwa nini Paulo alikwenda Arabuni na ni “Arabuni” ipi inayozungumziwa hapa?

Makala hii inachunguza maana ya “Arabuni” katika muktadha wa Agano Jipya, sababu zinazowezekana za safari ya Paulo, na umuhimu wake wa kiteolojia kwa kuelewa wito wa Paulo kama mtume wa Mataifa.

---

1. Maana ya “Arabuni” katika Muktadha wa Kibiblia na Kihistoria

Neno Ἀραβία (Arabia) lililotumika na Paulo lina maana pana kuliko dhana ya taifa la kisasa la Saudi Arabia. Katika karne ya kwanza, jina hili liliweza kumaanisha:

1. Eneo la Nabataeans – Watu wa Nabataea walikaa katika Petra (Jordan ya leo), eneo lililojulikana kwa biashara na ushawishi wa kisiasa.

2. Sinai – Paulo mwenyewe anasema: “Mlima Sinai u katika Arabia” (Gal. 4:25). Hii inaonyesha kwamba neno Arabuni lilihusiana na eneo la Sinai, ambako Musa alipokea sheria.

3. Mipaka ya Syria na Palestina – Baadhi ya waandishi (Lightfoot 1865) wanaona “Arabia” ikihusisha jangwa la Syria na maeneo ya kusini mwa Dameski.

Kwa hivyo, “Arabuni” si taifa la pekee bali ni eneo la kijiografia na kiroho lililojulikana kwa historia yake ya kiagama.

---

2. Sababu za Safari ya Paulo Arabuni

Wanateolojia wamependekeza dhana kadhaa kuhusu lengo la safari ya Paulo:

(a) Upweke na Tafakuri ya Kiroho

Kama Musa aliyekaa siku 40 katika Sinai (Kut. 24:18) na Yesu aliyekaa siku 40 jangwani (Math. 4:1-2), Paulo alienda Arabuni kwa ajili ya upweke, maombi, na maandalizi ya kiroho.

(b) Kupokea Ufunuo wa Injili

Paulo anasisitiza kwamba injili aliyohubiri haikutoka kwa wanadamu bali kwa Yesu Kristo mwenyewe (Gal. 1:11-12). Kwa hivyo, Arabuni ilikuwa mahali pa kupata ufunuo wa moja kwa moja kuhusu siri ya Kristo (rej. Efe. 3:3-5).

(c) Ishara ya Kuunganisha Agano la Kale na Jipya

Kwa kuwa Sinai (eneo la sheria) ipo Arabuni, Paulo anaweza kuwa alirudi pale kama ishara kwamba injili ya neema ndiyo utimilifu wa sheria (Rom. 10:4).

(d) Huduma ya Awali kwa Mataifa

Baadhi ya wasomi (Keener 1993) wanapendekeza kwamba Paulo huenda alianza huduma yake ya kwanza miongoni mwa watu wa Nabataea, hivyo Arabuni ikawa sehemu ya mwanzo wa utume wake kwa Mataifa.

---

3. Umuhimu wa Kiteolojia wa Safari ya Arabuni

1. Ushuhuda wa Wito wa Moja kwa Moja kutoka kwa Mungu

   • Paulo hakuthibitishwa na Yerusalemu mara moja, bali na Kristo. Hii inaonyesha kwamba wito wake wa kitume haukutegemea mamlaka ya kibinadamu (Gal. 1:1).

2. Mfano wa Maandalizi ya Kiroho

   • Mungu huandaa watumishi wake jangwani: Musa, Elia, Yesu, na sasa Paulo. “Arabuni” ni mfano wa jangwa la kiroho la maandalizi ya huduma.

3. Daraja kati ya Sheria na Neema

   • Sinai (Sheria) ipo Arabuni; Paulo anarudi pale si kupokea sheria, bali kupata ufunuo wa neema. Hii ni alama ya ukamilisho wa Agano la Kale kwa njia ya Kristo.

4. Fundisho kwa Mkristo Leo

   • Safari ya Arabuni inatufundisha kuwa kila Mkristo anahitaji kipindi cha upweke na mafunzo ya Mungu kabla ya kuingia kikamilifu kwenye huduma.

---

Hitimisho

Safari ya Paulo kwenda Arabuni baada ya kuokoka haikuwa tukio la kawaida, bali ilikuwa mpango wa Mungu wa kumwandaa kwa utume mkubwa wa kueneza injili kwa Mataifa. “Arabuni” hapa haimaanishi tu eneo la kijiografia, bali ni ishara ya safari ya kiroho ya ufunuo, tafakuri, na maandalizi ya kimungu.

Kwa hivyo, kuelewa “Arabuni” katika Galatia 1:17 ni kuelewa kwamba injili ya Paulo ilithibitishwa na Mungu mwenyewe, na si wanadamu, na kwamba huduma ya kweli lazima iwe na msingi wa ufunuo wa Kristo.

---

Marejeo

• Biblia Takatifu: Galatia 1:17; Galatia 4:25; Matendo 9:19–23.

• Bruce, F. F. The Epistle to the Galatians. NIGTC. Grand Rapids: Eerdmans, 1982.

• Hengel, Martin. The Pre-Christian Paul. London: SCM Press, 1991.

• Keener, Craig S. The IVP Bible Background Commentary: New Testament. Downers Grove: IVP, 1993.

• Lightfoot, J. B. St. Paul’s Epistle to the Galatians. London: Macmillan, 1865.

• Longenecker, Richard N. Galatians. Word Biblical Commentary. Dallas: Word, 1990.

• Wright, N. T. Paul: In Fresh Perspective. Minneapolis: Fortress Press, 2005.