Ushahidi wa Kihistoria Kuhusu Yesu Kristo

Na: Dr. Maxwell Shimba

---

Utangulizi

Masimulizi ya maisha na huduma ya Yesu Kristo yamehifadhiwa kwa kina katika Biblia, hususan katika vitabu vinne vya Injili: Mathayo, Marko, Luka, na Yohana. Hata hivyo, hoja ya kihistoria ya uwepo wake haiwezi kuachwa kwa maandiko ya Kikristo pekee. Vyanzo vya kihistoria visivyo vya Kikristo pia vimetaja jina na matendo ya Yesu, na hivyo kutoa uthibitisho wa nje kwamba Yesu alikuwa mtu halisi wa kihistoria.

---

Tacitus (c. 56–120 W.K.)

Cornelius Tacitus, mwanahistoria mashuhuri wa Roma, aliandika kuhusu moto mkubwa ulioteketeza Roma mwaka 64 W.K. Katika Annals XV, 44, Tacitus anasema kwamba Maliki Nero aliwalaumu Wakristo kwa kusababisha janga hilo. Kisha anataja chanzo cha jina hilo:

“Kristo, ambaye ni chanzo cha jina [la Wakristo], alihukumiwa kifo katika utawala wa Tiberio, kupitia hukumu ya Pontio Pilato.”

Ushahidi huu unaonyesha kwamba, kwa mtazamo wa mwanahistoria wa kipagani, Yesu alikuwa mtu halisi aliyesulubiwa chini ya Pontio Pilato.

---

Flavius Josephus (c. 37–100 W.K.)

Flavius Josephus, mwanahistoria Myahudi, katika Antiquities of the Jews (XX, 200) anamrejelea Yakobo kama “ndugu yake Yesu, aliyeitwa Kristo.” Pia, kipande maarufu kinachojulikana kama Testimonium Flavianum (XVIII, 3) kinamweleza Yesu kama mtu wa hekima, aliyefanya maajabu, na ambaye watu waliripoti kufufuka siku ya tatu. Ingawa baadhi ya wasomi wameshuku uhalisi wa maneno yote, wengi wanakubaliana kuwa Josephus angalau alimtaja Yesu kama mtu wa kihistoria.

---

Julius Africanus na Thallus

Julius Africanus (karne ya 3) anamnukuu Thallus, mwanahistoria wa kipagani, akijadili giza lililotokea baada ya kusulubiwa kwa Yesu. Nukuu hii (Extant Writings, 18) ni muhimu kwa kuwa inahusisha matukio ya kiasili na tukio la msalaba.

---

Suetonius (c. 69–122 W.K.)

Katika The Lives of the Caesars (XXV, 4), Suetonius anaandika kwamba Maliki Claudius aliwafukuza Wayahudi kutoka Roma kwa sababu ya vurugu “vilivyohusishwa na Kristo.” Hii inalingana na simulizi la Matendo 18:2 na kuonyesha kuwa jina la Kristo lilihusishwa na mivutano ya kijamii mapema sana katika historia ya Roma.

---

Pliny Mdogo (c. 61–113 W.K.)

Katika barua yake kwa Maliki Trajan (Letters, Book X, XCVI), Pliny anaeleza jinsi alivyowaadhibu Wakristo waliokataa kumkana Kristo na kuabudu sanamu za Kirumi. Anafafanua kwamba Wakristo walimwabudu Kristo “kama Mungu.” Nukuu hii ni muhimu kwani inathibitisha kwamba ibada ya Yesu kama Mungu ilikuwepo mapema sana, kabla ya Nicaea.

---

Talmud ya Kiyahudi

Talmud ya Kiyahudi, hususan Sanhedrin 43a, inasema: “Yesu Mnazareti alitundikwa siku ya Pasaka.” Ingawa maandiko haya ni ya upinzani, yanaonyesha kuwa hata wapinzani wake walikiri uwepo wake wa kihistoria na kifo chake kwa njia ya kusulubiwa.

---

Lucian wa Samosata

Lucian, mwandishi Mgiriki wa karne ya pili, anathibitisha kwamba Wakristo walimwabudu Yesu, waliishi kwa mafundisho yake, na walikuwa tayari kufa kwa ajili ya imani yao. Ushahidi wake unaonyesha jinsi jamii ya Kikristo ilivyoenea na jinsi walivyotambua Yesu kama mwalimu wa maadili na mwokozi.

---

Mara Bar-Serapion

Katika barua iliyohifadhiwa, Mara Bar-Serapion anamrejelea Yesu kama “mtu mwenye hekima” ambaye aliuawa na Wayahudi, lakini mafundisho yake yaliendelea kupitia wanafunzi wake. Ushahidi huu unasisitiza nafasi ya Yesu kama mwalimu wa maadili mema.

---

Ushahidi wa Fasihi ya Kiyunani na Apokrifa

Maandiko ya Kikristo yasiyo rasmi (kama Injili ya Ukweli, Apocryphon of John, Injili ya Thomasi, na Treatise on the Resurrection) yanathibitisha kwamba Yesu alijulikana na kufuatwa kwa namna mbalimbali nje ya Injili kanuni. Hata kama maandiko haya hayakupokelewa katika kanuni ya Biblia, yanathibitisha ushawishi wa kihistoria wa Yesu.

---

Albert Einstein

Albert Einstein, mwanafizikia na Myahudi, alikiri:

“Hakuna mtu anayeweza kusoma Injili na akose kuamini kwamba Yesu alikuwa mtu halisi. Maneno yake yalifunua utu wake.”

Kauli hii kutoka kwa mwanasayansi mkubwa inathibitisha nguvu ya kihistoria na kimaadili ya simulizi za Injili.

---

Hitimisho

Ushahidi kutoka kwa wanahistoria wa Kirumi (Tacitus, Suetonius, Pliny), Myahudi (Josephus, Talmud), wa Kigiriki (Lucian, Mara Bar-Serapion), pamoja na ushuhuda wa wasomi wa baadaye, unaonyesha kwamba Yesu Kristo alikuwa mtu halisi wa kihistoria. Hata wapinzani wake walikiri uwepo wake, kifo chake kwa njia ya kusulubiwa, na ukweli kwamba wafuasi wake waliendelea kumwabudu kama Mungu.

Kwa hiyo, uwepo wa Yesu Kristo si hadithi ya kidini pekee bali pia ni ukweli unaoungwa mkono na ushahidi wa kihistoria.

---

📖 Marejeo

• Tacitus, Annals, XV, 44.

• Flavius Josephus, Antiquities of the Jews, XVIII, 3; XX, 200.

• Julius Africanus, Extant Writings, 18.

• Suetonius, The Deified Claudius, XXV, 4.

• Pliny the Younger, Letters, Book X, XCVI.

• Babylonian Talmud, Sanhedrin 43a; Berakoth 17b.

• Lucian of Samosata, The Death of Peregrine.

• Mara Bar-Serapion, Letter to His Son.

• Apocryphal Writings: The Gospel of Truth, Apocryphon of John, Gospel of Thomas, Treatise on the Resurrection.

• Einstein, A., Interview on Jesus, quoted in various sources.

---

✍️ Dr. Maxwell Shimba
Mtumwa wa Yesu Kristo, Mungu Mkuu